Koszty utrzymania mieszkania po rozwodzie a przed podziałem majątku – adwokat Gorzów, Kostrzyn

Koszty utrzymania mieszkania po rozwodzie a przed podziałem majątku – adwokat Gorzów, Kostrzyn

Rozwód jest bez wątpienia ważnym wydarzeniem w życiu dotychczasowych małżonków, niemniej w sferze prawnej samo przeprowadzenie postępowania rozwodowego nie zawsze pozwala na kompleksowe uregulowanie wszystkich spraw. Orzeczenie rozwodu co do zasady pociąga za sobą konieczność dokonania podziału majątku wspólnego, co może nastąpić przed sądem po przeprowadzeniu postępowania w trybie nieprocesowym. Polski kodeks rodzinny i opiekuńczy pozwala na dokonanie podziału majątku wspólnego również w toku postępowania o rozwód, ale tylko wówczas, gdy nie spowoduje to nadmiernej zwłoki w postępowaniu (art. 58 § 3 k.r.o.). Jak pokazuje praktyka, podział majątku wspólnego w wyroku rozwodowym następuje niezwykle rzadko.

Kiedy ustaje małżeńska wspólność majątkowa?

Wbrew pozorom do ustania wspólności majątkowej małżeńskiej dochodzi nie tylko z chwilą uprawomocnienia się wyroku rozwodowego. Ustaje ona również w następujących sytuacjach:
– ubezwłasnowolnienie jednego z małżonków,
– ogłoszenie upadłości jednego z małżonków,
– uprawomocnienie się orzeczenia w przedmiocie separacji,
– uprawomocnienie się wyroku w przedmiocie ustanowienia rozdzielności majątkowej – wspólność ustaje z datą oznaczoną w wyroku (postępowanie to może być przeprowadzone na wniosek każdego z małżonków lub na wniosek wierzyciela jednego z małżonków)

Rozliczenie kosztów utrzymania mieszkania po rozwodzie

Zdarza się, że małżonkowie po uzyskaniu rozwodu z różnych przyczyn zwlekają z dokonaniem podziału majątku wspólnego. Często bywa tak, że jeden z (byłych) małżonków zamieszkuje nieruchomość, która stanowiła przedmiot majątku wspólnego i która w przyszłości winna ulec podziałowi. Czy w takim przypadku może domagać się od drugiego małżonka, który de facto z tego mieszkania nie korzysta, zwrotu kosztów utrzymania mieszkania pozostającego do czasu podziału majątku przedmiotem współwłasności?

Zgodnie z treścią art. 45 k.r.o. „każdy z małżonków powinien zwrócić wydatki i nakłady poczynione z majątku wspólnego na jego majątek osobisty, z wyjątkiem wydatków i nakładów koniecznych na przedmioty majątkowe przynoszące dochód. Może żądać zwrotu wydatków i nakładów, które poczynił ze swojego majątku osobistego na majątek wspólny”. Przepis ten zdaje się nie dotyczyć wydatków poczynionych już po ustaniu wspólności majątkowej a przed podziałem majątku wspólnego, lecz traktuje jedynie o przysporzeniach majątkowych dokonanych w czasie istnienia wspólności. Jednak jak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 7.01.2009 r. (II CSK 290/08), „w postępowaniu o podział majątku wspólnego (…) następuje także rozliczenie nakładów i wydatków dokonanych przez każde z małżonków (lub byłych małżonków) w okresie od ustania wspólności do chwili podziału majątku wspólnego. Z art. 42 k.r. i op. wynika, że do takich wydatków i nakładów mają odpowiednie zastosowanie przepisy kodeksu postępowania cywilnego o współwłasności w częściach ułamkowych. Podstawę dokonania rozliczeń stanowią art. 567 § 1 w zw. z art. 686 k.p.c. Sąd w postępowaniu działowym dokonuje rozliczeń z tytułu posiadania przedmiotów należących do majątku objętego wspólnością, pobranych pożytków i innych przychodów, a także poczynionych na ten majątek nakładów i spłaconych długów w okresie między ustaniem wspólności a dokonaniem podziału majątku wspólnego.”.

W takim przypadku zastosowanie znajduje art. 207 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że „pożytki i inne przychody z rzeczy wspólnej przypadają współwłaścicielom w stosunku do wielkości udziałów; w takim samym stosunku współwłaściciele ponoszą wydatki i ciężary związane z rzeczą wspólną”.

Fakt, iż jeden z (byłych) małżonków po rozwodzie i ustaniu wspólności nie korzysta z nieruchomości, nie zwalnia go z poniesienia wydatków i ciężarów związanych z utrzymaniem mieszkania. W ślad za Sądem Najwyższym należy stwierdzić, że okoliczność, iż właściciel rzeczy nie posiada ani nie realizuje w drodze roszczenia swojego uprawnienia do współposiadania nieruchomości, nie stanowi przeszkody do domagania się przez drugiego współwłaściciela partycypowania w poniesieniu wydatków i ciężarów związanych z nieruchomością. Oczywiście w takim przypadku rozliczeniu podlegają jedynie te elementy czynszu, które mają charakter opłat stałych, nieuzależnionych od zużycia. Chodzi o takie opłaty, które służą utrzymaniu nieruchomości w należytym stanie i zdatnym do używania. Rozliczeniu nie podlegają wydatki stricte eksploatacyjne, wynikające np. ze zużycia energii elektrycznej przez małżonka i inne osoby zamieszkujące nieruchomość.

Postępowanie, w którym można rozliczyć koszty utrzymania mieszkania po rozwodzie

Warto uświadomić sobie, że do rozliczenia kosztów utrzymania nieruchomości po rozwodzie może dojść jedynie w trakcie postępowania o podział majątku wspólnego. Brak zgłoszenia tego rodzaju roszczeń w toku sprawy o podział majątku uniemożliwi w przyszłości uzyskanie zwrotu poniesionych kosztów. Wynika to wprost z art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 688 k.p.c. w zw. z art. 618 § 1 i 3 k.p.c. Z analizy tych przepisów wynika, że po zapadnięciu prawomocnego postanowienia o podziale majątku wspólnego (były) małżonek nie może dochodzić rozliczenia wzajemnych roszczeń z tytułu posiadania rzeczy, nawet jeśli nie zgłosi tych roszczeń w toku postępowania o podział majątku wspólnego. Brak wystąpienia z odpowiednim wnioskiem na etapie sprawy o podział majątku będzie skutkowało utratą roszczeń.

Postępowanie o podział majątku wspólnego ma dość skomplikowany charakter i z całą pewnością wymaga sprawnego poruszania się po przepisach. Warto skorzystać z pomocy adwokata, który doradzi w jaki sposób zadbać o swoje interesy majątkowe po ustaniu wspólności.

Jeżeli potrzebują Państwo wsparcia w sprawie o podział majątku wspólnego, zapraszam do kontaktu: 507 187 163.